İLK BERBER: ALİ RIZA

Samsat’ın ilçe olmadan önceki köy ve nahiye yıllarının değişmez ilk ve tek berberiydi. Küçükaslanların sokağa açılan tek odalı küçücük kerpiç bir odasında çalışırdı. Burası, her zaman karanlık denecek derecede loş ve soğuktu. Aslında Adıyamanlıydı. Şehirden gelip giderdi. Galiba evli de değildi. Hafta boyunca beş altı gün çalışır, hafta sonunda bir iki günlüğüne şehre giderdi.

Kırkbeş, elli yaşlarındaydı. Yaşına göre daha fazla yıpranmıştı. Bu durum, yüzündeki kırışıklıklardan, el ve kol hareketlerinden belliydi. Bir usturası, biri sıfır diğeri üç numara olan iki saç tıraş makinesi, iki tarağı, iki makası vardı. Buna bir de müşterilerin boğazına da yayarak yüzlerini yıkadığı tıraş leğenini eklersek bütün malzemesi bundan ibaretti. Tabii bir de hiç değişmeyen tıraş önlüğü… Müşterilerine örttüğü bu önlük yılda bir iki kez ya yıkanır, ya yıkanmazdı…

Dükkanına gelen müşterilerini ahşap kuru sandalyeye oturtur öyle traş ederdi. Küçücük bir aynanın karşısına oturtulan müşteriler kafasını, yüzünü ona emanet eder, çıkacak olan şekle ve sonuca peşinen razı olurlardı. Öneride bulunmak, şunu şöyle yap, bunu böyle yap demek kimsenin aklına gelmezdi. Belki de akıllarına gelse bile söylemeye cesaret edemezlerdi. Zira onu kızdırmamak gerekirdi. Çünkü ikinci bir alternatifi yoktu.

Müşterilerin çoğu “abone” usulü tıraş olurlardı. Yani bir yıl boyunca ayda bir saç tıraşı olmalarına karşılık, yıl sonunda hasat mevsiminde kendisine bir miktar buğday vererek ödeşirlerdi. Sakal tıraşı için tanınan minimum süre yirmi gündü. Yirmi günden önce bir abonenin gidip traş olması mümkün değildi. mümkün değildi. Eğer bu süreyi beklemeden gider de tıraş olursanız, o zaman veresiye değil, peşin para ödemiz gerekirdi. Şayet paranız varsa…

Müşterilerinin birçoğunu gider evlerinde tıraş ederdi. Sandalye, iskemle, sedir, divan … ne bulursa oraya oturtur, işini görürdü. Ayda belki de iki ayda bir şehre götürerek bileylediği ustura ve makasının körlüğü, kesmemesi, nedense kimseyi rahatsız etmezdi. Ya da kimse bu rahatsızlığını söylemezdi. Her iki taraf da hallerinden memnunlardı.

Berber Ali Rıza, aynı zamanda köyün (daha sonraları nahiyenin) diş doktoru da sayılırdı. Merkezden veya köylerden herhangi bir diş sorunu olanlar hep ona müracaat ederlerdi. O da ağrı, sızı, apse dolgu, çekim demeden, hangi şikayetle giderseniz gidin, mutlaka “çekim” yapardı. Zira diş çekmekten başka bir tedavi bilgisi, yolu, yöntemi ve becerisi yoktu. Onun içindir ki çekilmesi gerekmeyen bir çok dişi çekip atardı. Eskimiş, paslı diş kerpetinini ağzınızda gezdirir, herhangi bir uyuşturucu falan kullanmadan çekerdi dişlerinizi. Canınız mı yanıyor, kalbinize mi vuruyor, beyniniz mi zonkluyor, bayılmakta mısınız… Hiç umurunda değidi. “ Çat!”>Çat> eden kerpeten ve diş sesleri dakikalar sürerdi. Bazen dişiniz kırılır, iki üç parça halinde çekilirdi. Bazen ağrılı diş yerine sağlam dişinizden de olurdunuz. Sonunda yarım saat, belki de daha fazla bir muharebeden sonra ağız dolusu kanla, çektiği dişi elinize vererek uğurlardı sizi. En yaygın ve değişmez ilacı, tuzlu su idi. Günlerce diş etlerinizin iyileşmesini, ağrınızın dinmesini beklerdiniz. Buna rağmen tarafların her ikisi de  hallerinden memnunlardı. Onca eziyet, işkence, ağrı ve sızıya rağmen hiç kimsenin bir şikayeti olmazdı. O da bedava yaptığı bu işiyle övünür, burnundan kıl aldırmazdı.

İmkanları sınırlı, kanaatkar, vefakar, cefakar, sabırlı babalarımız, ninelerimiz ve dedelerimiz de bu berber ve dişçiden memnunlardı, o da büyüklerimizden…

Bu durum onun vefatına kadar sürüp gitmişti. İyi niyetli, samimi, uysal ve vefalı Ali Rıza amca, seni böyle hatırlıyoruz işte… Rahat uyu… Allah rahmet eylesin sana… Sevgili diş doktorumuz.