MEHMET SERİ DOĞRU

SAMSAT MÜFTÜSÜ

 Oruc(a) Tut(un)mak

Daha dün gibi mübarek üç ayları idrak etmiş; “Allah’ım!  Recep ve Şaban’ı bizler için bereketli kıl ve bizleri Ramazan’a eriştir.” diye kutlu elçinin diliyle dua ederken, kendimizi Ramazan ayının ortalarında bulmanın şaşkınlığını yaşamaktayız. Bu şaşkınlık, zamanın geçmesine duyulan bir hayret sebebiyle değil belki ama yaşadığımız anın değerini hakkıyla anlayamamanın üzüntüsüdür bizleri müteessir kılan. Çünkü “oruç tutmak” “namaz kılmak” “mukabele okumak” derken aRamazana has ritüllerle meşgul kalıp, onun ruhuna nüfuz edemedik maalesef. Bunda Ramazana dair geleneksel mirasımızın önemli bir paya sahip olduğu inkâr edilemez. Ramazanı “biz babadan böyle gördük.”havasında idrak etmek günü kurtarmıyor maalesef. Hele hele, Modern hayatın ve popüler kültürün, insanı ve özelde müslümanı, haz ve eğlence delisi haline getirdiği günümüzde Ramazanın, bir ibadet ayı olmaktan çok bir eğlence ayı haline gelmiş olması oruç için yeni bir perspektif oluşturmayı gerekli kılmaktır.

Oruç, hicretle başlamış yeni bir hayatın inanç-amel bütünlüğünü gösteren en önemli kurumdur. Oruç, terk ederek kazanmanın, aç kalarak yücelmenin;  sabrederek ayrıcalıklı hale gelmenin adıdır. Çünkü  “cennette bir kapı vardır.  Bu kapının adı “Reyyan”dır ve oruçlular bu kapıdan cennete girecekler.” buyuruyor kutlu elçi. Oruçla, bedenini her türlü kötü alışkanlıklardan, dilini kötü sözlerden arındıran; sadaka ve nafile namazlarla rabbine yaklaşmak her türlü kapıyı zorlayan Müslüman birey için bundan daha başka bir mükafat ne olaki? Bu yönüyle bakıldığında oruç aslında “kalıba girmek” demektir. Kötülüklerden arınmış yeni bir hayat için başlangıç yapmaktır. Manevi hicrettir oruç, kötülükleri terk eden için. Nitekim, Ramazan ayı: “yaz sonunda yağıp yeryüzünü tozlardan temizleyen yağmur” oluşunu oruca borçludur.

Oruç; değişim ve dönüşüm mevsimidir şüphesiz. Bu değişim kötüden iyiye, şerden hayra, olumsuzdan olumluya doğru bir evrilmedir. Bu değişim mevsimin hüküm sürdüğü toprak parçası da insanın bizzat kendisidir. Orucun değişim etkisine karşı ayak diretmek bahtsızlığın en büyüğüdür. Bu sebeple Hz. Peygamber(s)“Ramazan ayı gelip geçtiği halde günahlarını affettiremeyen kimseleri kınarken” orucun, değişim ve dönüşüm rolüne işaret eder. Yani oruç faildir ve bu failin nesnesi de insandır. Dolayısıyla insanın oruca katkısı değil, orucun insana katkısını konuşmak gerekir. Bu bakımdan oruç, “tutulan” değil; kendisine “tutunulan” bir ibadet olarak ortaya çıkar. O halde bu ibadet için,“oruç tutmak” yerine “oruca tutunmak” tabirini kullanmak daha doğru olacaktır.

Oruç tutmak, kalbin eylemleri sayesinde “kalıba girmek” demektir. Hayatın sonuna kadar bozulmayacak olan bu kalıp, temelleri Ramazan ayında atılmış bir kişilik inşasının ürünüdür.  Allah Resulu bu kişilik inşasına şu ifadelerle işaret ediyor: “Yalan söylemeyi ve yalanla iş yapmayı terk etmeyen kimsenin, akşama kadar aç ve susuz kalmasına Allah’ın ihtiyacı yoktur.” Bu bakımdan oruç sadece ağız ve boğaz’a ait bir eylem değildir. Oruç tüm azaların eylemidir. Elin orucu, harama ve kötü olana bulaşmamak, gözün orucu kötü bakmamak ve kötüye bakmamak, ayağın orucu harama gitmemek, kulağın orucu, haram ve çirkin sözlere kapalı olmakla gerçekleşir. Yani oruç tutmak, adeta orucu kuşanmayı gerekli kılar. Bu kuşanmışlık beraberinde arınmışlığı getirmedikçe aç kalmamızın Allah nazarında bir kıymeti olmayacaktır.

O halde bizi, orucu değil; oruç bizi tutmalı. Ramazan bizleri değiştirmek üzere geldi. Kendimizi böyle bir hayırlı değişimin kollarına bırakalım değişime direnmeden.