Gazeteci yazar üstadımız Prof. Dr. Mümtaz’er Türköne’nin; 32325 işadamının kayıtlı olduğu TUSKON’a bağlı Adıyaman Sanayici ve Genç İşadamları Derneği(ASGİAD) tarafından Adıyaman Üniversitesi M.V. Koç Konferans Salonunda düzenlenen “Yeni Anayasa Ufku” konulu konferansını izledim. Hınça hınç dolu salondaki katılımcılar arasında Vali Ramazan Sodan ile Belediye Başkan Yardımcıları Ebubekir Fırat ve Mehmet Durmuş da vardı. Allah selamet versin rektör Mustafa Gündüz döneminde salonun alt kısmında yazılı olup Atatürk’e ait olduğu tartışmalı “Aslolan vatansa gerisi teferruattır” cümlesinin yerini Atatürk’ün “Öğretmenler, yeni nesil sizin eseriniz olacaktır” sözü almıştı.
Konferans sonunda ASGİAD Başkanı Fatih Bilgiç’in Türköne’ye vereceği plaketi takdim etmek üzere Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Uslu’yu davet etmesi Bilgiç’in her zamanki nezaketinin bir göstergesiydi. Salondaki izleyicilerden gelen soruların kalitesi ve devamlılığı karşısında Türköne’nin şaşırdığı kadar da sevindiği de dikkat çekiyordu. Konferansta katılmadığım tek görüşü ise belki ironi yapmıştır diye de düşündüğüm “Kazığa oturtma cezasını geri getirelim” sözü oldu.
Mümtaz’er Türköne’nin, 22 Ocak 2012 tarihli Zaman Gazetesindeki köşesinde de Adıyaman’dan bahsettiği yazısından birkaç kesiti aşağıda birlikte okuyalım:
“Ulaşılamaz, anlaşılamaz kurallar ve kurumlar değil. Anayasanın bizim dışımızda, yukarılarda, çok çok üzerimizde bir kutsal metin değil, basit hayat prensiplerinin ortak formülleri olduğunu somut bir örnek olarak Adıyaman ile anlatmak mümkün.
Adıyaman beni çok etkileyen şehirlerin, daha doğrusu insanî kültürlerin başında geliyor. Adıyaman Güneydoğu'da ateş çemberinin ortasında bir huzur ve barış adası oluşturan derin bir kültüre sahip. Bu başarı toplumun benimsediği ve içselleştirerek yaşattığı geleneklerde saklı. Formül etkileyici ama basit: Karşılıklı saygı, hoşgörü ve uzlaşma kültürü. Sivil toplum, yaşayanları birkaç çember içinde kuşatıyor. Her fert birden fazla sivil inisiyatifin üst üste kesiştiği bir alanda var oluyor ve hayatını sürdürüyor. Kimse sahipsiz değil. Ve herkes diğerinden sorumlu.
Üç yıl önce Adıyaman'a gittiğim zaman, bu derin kültürün bir kısmına nüfuz edebilmiştim. Köşemde şunları yazmıştım: 'Adıyaman bir toplumsal-siyasal barış adası. Bu barış, toplumun derinlerine işlemiş, kültüründe elle dokunulur hale gelmiş bir alışkanlığı yansıtıyor. Ve bu barış, uyuşuk-edilgen insanların teslimiyeti değil, bedeli ödenmiş, değeri anlaşılmış ve emek vererek inşa edilmiş bir medeniyet göstergesi. 12 Eylül öncesinde Türkiye, sağ-sol kanatların karşılıklı vuruştuğu cinayetlere sahne olurken Adıyaman bu cinnet çemberinin dışında kalmış. Etnik terör bölgeyi hegemonyası altında tutarken, Adıyaman farklı bir yol izlemiş. Devlet, 12 Eylül döneminde Pirin Palas'ta Orta Afrika ülkelerindeki gibi masum insanları işkenceden geçirip ortadan kaldırırken, yine sesini çıkartmamış...
Adıyaman'ın inşa ettiği toplumsal barışın evrensel dildeki karşılığı "sivil toplum". Çok yüksek derecede bir toplumsal sorumluluk duygusu, sivil inisiyatiflerin toplumu birkaç kere en ücra köşesine kadar saracak toplumsal ağlar ortaya çıkartıyor. Toplum kendisine sahip çıkıyor. Kızmadan, öfkelenmeden, bir çıkar ve karşılık beklemeden sorumluluğunu ifa ediyor. Ekonomik ve sosyal birçok alanda büyüyerek, sonuçta önümüze bir facia olarak gelecek sorunlar daha doğmadan ortadan kalkıyor.'
Hafta sonu Adıyaman'a ASGİAD'ın davetlisi olarak tekrar gittim. Uzlaşma kültürünün yüksek bir politik bilincin üzerine inşa edildiğini tekrar gözleme fırsatı buldum.(…)
Anayasa yapım sürecini karanlık labirentlere sürükleyenlere karşı Adıyaman'ın zaten işleyen anayasasına eğilmeyi öneriyorum.”
ADIYAMAN’IN ANAYASASI VE TÜRKÖNE…
