TEPKİYLE KARŞILANAN TAHLİYELER

Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 102. maddesinin yürürlüğe girmesiyle birlikte terör, çete, cinayet gibi suçlardan yargılanan bazı tutukluların tahliye olması, kamuoyunda tepkiyle karşılandı. Tahliyeler, yüksek yargıda yaşanan tıkanmayı da gözler önüne sermiş oldu. Çünkü toplam 953 sanığın 673’ü, dosyası Yargıtay’da temyiz aşamasındayken serbest kaldı.

Türkiye, sınırsız tutukluluk süreleri sebebiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden mahkûmiyetler aldı. Bu durumun önüne geçilmesi amacıyla düzenlenen yasa maddesi bu yıl yürürlüğe girince turnusol kâğıdı görevi gördü. Türkiye, 10 yıl süren ve hâlâ sonuçlanmayan davalar gerçeği ile karşı karşıya kaldı. Yeni düzenleme ile adi suçlarda 5, terör suçlarında 10 yıl tutuklu olan sanıklar serbest bırakıldı. Davası bittiğinde belki müebbet hapis cezası alacak olanlar şu anda elini kolunu sallayarak toplum içinde dolaşmaktadırlar. Bu durum, ister istemez kamuoyunu ve yargı mensuplarını endişelendirmekte, büyük bir infiale yol açmış bulunmaktadır.

Yüksek yargıdaki tıkanmanın bir sebebi daire ve personel yetersizliği ise, diğer bir neden de, yargıya egemen olan siyasi ve ideolojik yaklaşımlardır. Bu konuda hükümetin, yargının işleyişini hızlandıracak girişimleri, sürekli olarak Yargıtay’ın engeline takılırken, personel yetersizliği sorununu aşmak için, hâkim ve savcı alımı ile ilgili yapılan sınavlar da, Danıştay tarafından, her seferinde iptal edildi. Ayrıca, siyasetçi gibi mitinglere katılan, televizyon televizyon gezen yargıçların, davalara bakmak için yeteri kadar zaman bulamaları mümkün değildir. 

Bazı dava dosyaları tozlu raflarda yıllarca bekletilirken Yargıtay, istediği zaman bir kısım davaları jet hızı ile görüşüp karara bağlayabilmekte, bu konuda bir engel tanımamaktadır. ‘Ergenekon sanığı Mehmet Haberal’in tutuklanmasına karar veren hâkimleri tazminata mahkûm eden karar’ ile ‘İlhan Cihaner’i hapisten kurtarmak için fotokopi belgeler üzerinden duruşmanın alelacele yapılarak verilen kararı’ bu bağlamda saymak mümkün.

Tartışmalı tahliyelerin yol açtığı kamuoyu tepkisi ve sorunun artık tıkanma noktasına gelmesinin sonucu olarak yüksek yargının itiraz gerekçelerinin etkisini yitirmesi üzerine, sorunun daha fazla ertelenemeyeceği gerçeğinden yola çıkan hükümet, bu konuda harekete geçmiş bulunuyor.

Bu bağlamda, yargı sürecini hızlandırabilmek için, yapılacak yasal düzenleme ile Yargıtay ve Danıştay’ın daire ve üye sayıları artırılacak. Meclis Başkanlığı’na sunulması beklenen değişiklikle Yargıtay ve Danıştay’ın daire sayıları 3’er, üye sayıları da 21’er kişi arttırılacaktır. Milyonlarca dosya tozlu raflardan indirilecek, böylece sanıklar hâkim huzuruna çıkmak için 5-10 yıl beklemek zorunda kalmayacaklar.

Yargının hızını yüzde 50 artıracağı tahmin edilen değişikliğe paralel olarak, ikinci bir adım daha atılacak. Kuruluşu gerçekleşmesine rağmen çalışmayan bölge adliye(istinaf) mahkemeleri devreye sokulacak. Bu mahkemeler, Yargıtay’ın ön süzgeci gibi çalışacaklar. Bazı dosyalar Yargıtay’a gitmeden önce burada sonuçlanacak. Böylece yargıya giden dosya sayısı büyük oranda azalmış olacaktır.

Daha önce Meclis, Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde 2005 yılında tutukluluk süresine sınırlama getiren yasal düzenleme yapmıştı. Tüm çağdaş hukuk sistemlerinde kural böyledir. Yargının kendini yeni duruma göre şekillendirmesi için ilgili yasa tam iki kez ertelendi. Fakat aradan geçen beş yıla rağmen dönemin HSYK’sı ve yüksek yargı, maalesef bugüne kadar gereğini yapmadı!

Bazı çevrelerce, söz konusu düzenleme bir af yasası gibi lanse ediliyor. Sanki, hükümet, birilerini kurtarmak için, düzenleme yapma yoluna gitmiş gibi bir hava estirilmeye çalışılıyor. Merkez medya, sürekli olarak “Acaba, hükümeti daha fazla nasıl yıpratabilirim” arayışında olduğu için, mal bulmuş mağribi gibi konunun üzerine hemen atladı. Çeşitli manipülasyonlarla olayı mecrasından saptırıp bunu, hükümeti yıpratma yolunda bir araç olarak kullanmanın gayreti içine girmiş bulunuyor. Oysa, yapılan düzenleme bir af yasası olmayıp bu, tamamen Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde hukuk sistemimizin daha çağdaş hale getirilmesi için yapılan bir girişimidir.      

Manipülasyonların önüne geçmek açısından, yapılan bu düzenlemenin amacının tam anlaşılmasını sağlamak için, olayın enine boyuna anlatılması zaruri bir hal almıştır.

Sorunun ortadan kaldırılmasının bir yolu yasal düzenleme ise, diğer bir yolu da, yüksek yargıdaki hâkimlerin, siyasi mücadelenin bir tarafı gibi hareket etmekten vazgeçip, tüm enerjilerini asıl işlerine yoğunlaştırmalarından geçmektedir.

İnşallah, yapılacak yasal düzenleme ile vicdanları yaralayan ve toplumda büyük infiale yol açan bu yanlış uygulamaya son verilir. Böylece yanlış anlamalara müsait bir konunun daha istismar malzemesi olarak kullanılmasının da önüne geçilmiş olur!

14.01.2011

Ziya AKTAŞ