Erzincan'dan gazeteci dostum Muammer Yıldıztaşı'nın e-mailime yolladığı "Üç kuruşluk insanlar, beş kuruşluk değerler" adlı yazısını bu sütunda birlikte okuduk. Yazıdaki“Hayata karşı ilk küskünlüğümüz, yanımızda sandığımız kişileri karşımızda görmemizle başlar” cümlesinin ana fikri olan dostluk, konumuz olunca Adıyaman Üniversitesi'nin çalışkan rektörü Sosyolog Prof. Dr. Mustafa Gündüz'ün “Ahlâk Sosyolojisi” adlı kitabına değinmenin konuya zenginlik katacağını düşündüm.
Üniversitedeki bir kısım personelin bazı iddialarla haklarında verilen tutuklama kararının mürekkebi henüz kurumamış olsa bile; mevcut güzellikleri, dolaylı olsa dahi hiç bir çirkinliğin veya çirkinlik iddiasının örtemeyeceğine dair inancımdan dolayı, kitabın 235 ve sonraki sayfalarında yer alan konumuzla ilgili bir kaç paragrafı bu vesileyle paylaşmayı yararlı gördüm:
"...Her çeşit dostlukta ihtiyaçlara dayalı dostluğun bulunduğunu varsaymak zorundayız, ama yararlanmak değil, güvenmek için, yani ben gerçek dostlarımın her birine, sorunlarıma ilgi gösterecek ve ihtiyaçlarımı karşılayacak durumda olmaları açısından güvenmeliyim, ama bunu onlardan sırf yararlanmak için talep etmemeliyim. Sıkıntıya düştüğüm zaman bana gerçekten yardım edeceğini bildiğim ve bunu kendisinden bekleyebileceğim kişi gerçek dosttur. Öte yandan ben de onun gerçek dostu olduğum için kendisinden böyle bir şey beklememeliyim ve onu sıkıntıya sokarak mahcup etmemeliyim. Bu anlayış, dostluğun eşitliğe dayanması nedeniyle karşılıklıdır...."
"İnsanlar dost bulamadıklarından yakınıyorsa, bunun nedeni dostluk zihniyetinden ve samimiyetten yoksun olmalarıdır. İnsanlar uygar ve ahlaklı duruma geldikçe bütün insanları (hatta insanlığı) daha çok düşünürler ve özel dostlukları da azalır. Ahlaklı kişi özel bir bağ / neden kurmadan genel bir dostluk arar."
"...Dostluğun son bulması değil, son bulan dostluklar bakımından bazı şeylere dikkat edilmesi önemlidir. Dostluğa değer verip, saygı göstermek gerekir. Hem de dost herhangi bir nedenle düşman haline gelmiş olsa bile, geçmişteki dostluğa saygı göstermek ve nefret duyulmadığını ifade etmek gerekir. İnsanın dostu aleyhine konuşması ve bunu, dostluğa saygı duymadığını, dost seçerken yanlış davrandığını, şimdi de ona NANKÖRLÜK ETTİĞİNİ göstererek yapması yalnız kötü değil, üstelik basiret kuralına da aykırıdır, zira bu şekilde konuşurken, bunu dinleyen diğer kişiler, kendisiyle dostluk kurarlarsa başlarına aynı şeyin geleceğini düşünürler ve öfkelenerek dost olmaktan kaçınırlar. Yani insanın geçmişteki dostluğuna yönelimi, gelecekteki dostluğunun değerini de ele verir..."
Kitaptaki dostlukla ilgili bu cümleleri okurken, iki ezeli siyasi rakipten biriyle "amirlik görev süresi bitinceye dek" çalışıp, sonra da amirlik görevini devir alan diğeriyle çalışmaya başladığında önceki hakkında kötü konuşmayıp vefa örneği gösteren, insanları korkut-mayan, ama sevindiren bir dostumu anımsadım. Kulakları çınladı mı, bilmiyorum?
Dostluk dedik, tutuklanma dedik, amir dedik, siyaset dedik, vefa dedik...
Peki şairin; "Memlekete gidersen selam söyle soranlara / Sormazlarsa zengin olduğumu söyle / Anamı da sorarlar, babamı da!" dediği gibi (şiirdeki zengin sözcüğü, duruma göre başbakan, vali, milletvekili, belediye başkanı, rektör, müdür ve sanatçı gibi sözcüklerle değiştirilerek de uyarlanabilir her halde…) mal-mülk, şan-şöhret veya mevki-makam sahibi iken "DOST" edindiklerimizin ANASINI-BABASINI DAHİ SORARKEN; emeklilik veya tutuklanma dâhil nedeni ne olursa olsun bu varlıklarını yitirdiklerinde; bırakalım ana-babasını, kendisini arayıp sorma erdem ve nezaketini gösterebiliyor muyuz?
Yoksa "YENİSİNİ EDİNDİĞİMİZDEN ESKİSİ HÜKÜMSÜZDÜR" şeklinde kayıp ilanı vermediğimiz mi kalıyor geriye?
SOSYOLOG GÜNDÜZ VE DOSTLUK.jpg)
