İnsanda ahlak bilinci aileden başlar, toplumda olgunlaşır ve birey buralarda kazandıklarıyla kişiliğini yani ahlakını bulur.
Yaşadığımız asırda bakıyoruz ki, kendimize ait olan ahlaki değerlerimizden bir kopuşla karşı karşıyayız. Ciddi anlamda, çeşitli iletişim araçları kullanılarak kendimize ait olmayan bir kültür empozesi ile yabancılaşmaya doğru sürükleniyoruz.
Modernleşme, batılılaşma, sözüm ona medenileşme şemsiyesi altında yapılan faaliyetlerle kendi öz benliğimizden, örf ve adetlerimizden, milli ve manevi değerlerimizden uzaklaşıyoruz. Böylece içinden hiç çıkılmayacak kuyumuzu kendi elimizle kazmış oluyoruz.
Toplumumuzda oldukça zengin ahlak prensipleri mevcuttur. Özellikle İslam dininden kaynaklanan ahlaki değerlerimiz oldukça geniştir. Zaten bizim dışımızdan gelip kendisini bize kabul ettiren bu tür yasalar olmazsa ve yapılan eylemlerde amaç güdülüp yapılırsa, amaçlar ve çıkarlar çatışacağından evrensel bir ahlak yasasının olması mümkün olmayacaktır. Ancak vahiy kaynaklı ahlak yasaları insanları ortak davranmaya yönlendirebilecektir.
Öyle ki, önce hangi ayakla lavaboya gireceğimiz, sonra hangisiyle çıkacağımız, hangi elle yemek yiyeceğimiz, büyüklerimize göstereceğimiz saygı, küçüklerimize vereceğimiz sevgi ve ilgi, komşularımızla olan ilişkilerimiz, gıybet, zina, alkol kullanımı, hayvanlara göstereceğimiz ilgi, toplumun yararına yapacağımız veya yapmayacağımız şeyler… aklımıza ne gelirse hepsi bir hükme bağlanmıştır.
İnsanların vatan, millet, bayrak sevgisi; can, mal ve namuslarının korunması; insanın şeref ve haysiyetine uygun bir sosyal düzenin kurulması ahlaki zorunluluklardır.
Bütün bu değerlerin veya birinin çiğnenmesi bizleri içinden çıkılmaz hadiselerle karşı karşıya getirir. L. Tolstoy: “Ahlak, yasalarını çiğnemeye gelmez, hemen öçlerini alırlar.” özdeyişiyle bunu açık ve net bir şekilde özetlemektedir.
İnsanın fıtratında yanlış olana bir meyil vardır, çünkü şeytan dediğimiz şey sürekli bir faaliyet içerisinde ve insanı yoldan çıkarmaya yönelik faaliyetlerle meşguldür. Bunu yenebilmenin sırrı çocukluktan itibaren iyi bir terbiye ile yetiştirilmek ve kötülük yapmamak için kötülük ortamından uzak durmaktır.
İnsan, ihtiraslı bir varlıktır. Yapabildikleri, yapabilecekleri şeyler değil de sürekli yapamadıklarının peşindedir. Kişi eğer sağlam bir ahlaki yapıya sahip değilse bu ihtiras kötülük yapmayı kaçınılmaz kılar.
G. Bernard Show, “Ahlak duygumuz, ihtiraslarımızı kontrol eder.” derken ne kadar da haklıdır.
Din ve toplum iyi bir ahlak edinmenin temel faktörlerindendir. Dinde şüphesiz ve kesin bir inanç olduğu için koşulsuz bir itaat söz konusudur. Her bir kişinin başına kolluk kuvvetlerinin görevlendirilmesi gerekmez. Hiç kimsenin olmadığı yerde bile kendisini Allah’ın gözetimi altında olduğu bilinciyle kötülük yapması zordur.
Toplumda da bir otokontrol olduğu için kişi, kendini toplumda sevilen biri olarak görülmesini istediğinden, ahlaki sınırlar dışına çıkmak istemez. Yoksa bilir ki, toplumun dışlamayla başlayacak olan cezalar zinciri çok ağır ve çekilmez olacağından hiçbir insan bunu göze alamaz.
Hayâ damarları kesilen bir insan için ise yapılabilecek fazla bir şey yoktur artık. Çünkü ahlak kayboldu mu yeniden kazanılması oldukça güçtür.
O halde, sosyal düzenin bozulmaması için toplumda ahlakî değerlere azami önem vermeliyiz. Çocuklarımızı milli ve manevi değerlerimiz çerçevesinde yetiştirmeye çalışmalıyız.
Unutmamalıyız ki, toplumumuzun ahlak değerleri temelde en sağlam değerlerdir. Başkasına özenmemize hiç gerek yok. Nasıl ki başkasının elbisesini alıp üzerimize giydiğimizde üzerimize tam olarak uyması zor ise, başka toplumların değerlerini alıp kendi toplumumuzda uygulamaya çalıştığımızda da bize tam olarak uyması zor olacaktır.
Toplum ve kendimiz için çok fazla şey yapmamıza gerek yoktur. Özveri ile yapacağımız küçük fedakârlıklar bile ahlaklı bir toplum olma yolundaki mücadelemiz için yeterlidir.
AHLAK BİLİNCİ - 1
