"KÜRTÇE KONUŞMAK YASAK!"

Yıl 1959. Tarihi Samsat... İlkokul beşinci sınıftayız. Nahiyenin tam ortasındaki halk evi binasından dönüştürülen binada ders görüyoruz. Okulun toplam mevcudu iki sınıf. Kırık elli kişi civarında. Birinci, ikinci, üçüncü sınıflar bir derslikte; biz de dört ve beşinci sınıflar ikinci bir derslikte beraber ders yapıyoruz.

Hepimiz siyah önlük ve beyaz yakalıklıyız. Çoğumuzun beyaz yakalıklarını annelerimiz kendi elleriyle biçip dikmiş. Bazılarımızınki de bakkallardan alınan naylon yakalıklar ama bu naylonlar pek de kullanışlı değil. Soğuk kış günlerinde kaskatı kesiliyor ve donuyor adeta. Hareket ettiğinizde de sanki bir jilet, bir bıçak gibi boynunuzu, ensenizi acıtıyor, incitiyor.

          Çalışkan olanların kollarında, siyah önlüğün üstünde beyaz birer kolluk. Kolluklarda annelerimizin imalatı.... El ile hazırlanmış. Üzerlerinde de eğitsel kol başkanlıklarının kısaltılmış ifadeleri:"Tem.Kol.Bşk=Temizlik Kolu Başkanı","Snf.Bşk=Sınıf Başkanı","SporK. Bşk=Spor Kolu Başkanı" Bu kolluklarla dolaşıp hava atmak da bir başka oluyor.

            Hepimizin ana dilimiz Kürtçe. Evde, dışarıda her zaman ve her yerde Kürtçe konuşuyoruz. Türkçeyi de ilkokulla beraber sınıf seviyemizin yükselmesiyle doğru orantılı olarak yavaş yavaş geliştiriyoruz. Öyle bir Türkçemiz var ki çok ilginç. Hiçbir yerde görülmeyen bir dil… Yarısı Kürtçe, yarısı Türkçe... Sözcük dağarcığımız, elimizdeki kitaplarla ve okul saatlerinde öğretmenimizle konuştuklarımızla sınırlı. Konuşurken, sıkıştığımız durumlarda Kürtçe ile Türkçeyi harmanlayıp yeni yeni cümleler, deyimler ve kavramlar üretiyoruz. Örneğin: Dağarcığımızda "aramak" diye bir fiil (bir mastar) yok. Herhangi bir eşyamız kaybolduğunda, "aramak" fiilinin Kürtçesi ile ilginç bir cümle kuruyoruz. Şöyle ki: Silgim yere düşmüş. Muhtemelen sıranın altında. Eğilip silgimi ararken, öğretmen soruyor:

"Hayrola oğlum? Sıranın altında ne yapıyorsun? Cevaba bakınız:

            —Silgimiz geziyorum öğretmenim... "Arıyorum" fiilini bilmiyoruz ya... Yerine onun "Kürtçe" karşılığını koyuyor ve yeni bir dil üretiyoruz. Hele hele; "uyuşmak, hıçkırık, geğirmek, yorulmak, karıştırmak" gibi fiilerle hiç tanışıklığımız yok. Bakınız, öylesi durumlarda meramımızı nasıl ifade ediyoruz:

         Ayağımız mı uyuştu: "Ayağım tefizandi oldu öğretmenim..."

Hıçkırık mı tuttu: "Bılkıkım geldi öğretmenim..." Geğirdik mi, yahut geğirecek miyiz?: Bunun cevabı ve ifadesi malesef yok ... Yorulduğunuzu mu ifade edeceksiniz: "Vestandi oldum öğretmenim...„ İşte böylesine ilginç, böylesine türedi, böylesine nev-zuhur bir lisan...

              Biz bu halde iken bir de öğretmenimizden yeni bir uygulama ve yeni bir yaptırım: "Kürtçe konuşmak yasak.„ Nerede mi ? Nerede olacak? Her zaman ve her yerde... Gel de işin içinden çık... Uygulayabilirsen uygula... Biz zaten doğru dürüst cümleler kuramıyoruz. Şimdi iyice karaya vurmuş balığa dönüyoruz.

            Arkadaşlarımızdan birisi gizli görevli. Kim olduğunu bilmiyoruz. Olmaya ki unutup Kürtçe konuşalım... Kendimizi öğretmenin karşısında yargılanırken buluyoruz. Birileri (Şener Şen-İlyas salman filmlerindeki gibi) ne yapıp etmiş gidip bizi öğretmene ispiyon etmiş. Ondan sonra anlat anlatabilirsen neden Kürtçe konuştuğunu...

    İşte tam o günlerde Bedir Aslan arkadaşımız bu karara tam uymuş ve evde bile ödün vermeden uygulamaya çalışmıştı. Aradan geçen altmış yıllık uzun bir zamana rağmen hala merak ettiğim, cevabını bulamadığım  soru şu: Acaba sevgili Bedir; hıçkırığı tuttuğunda, yahut geğirecek olduğunda, bunu annesine veya babasına nasıl anlatıyordu? Anlatabiliyor muydu... Çünkü,"Kürtçe konuşmak yasak„tı...